Jaskra neowaskularna ? diagnostyka i leczenie

Jaskra neowaskularna jest późnym powikłaniem cukrzycy. Powoduje ją przewlekłe niedotlenienie siatkówki. Przypuszcza się, że jest ono powodem wytwarzania substancji odpowiedzialnych za proces rewaskularyzacji (czyli ponownego unaczynienia) niedotlenionych obszarów. Dochodzi również do tworzenia się neowaskularyzacji (nowych naczyń krwionośnych) w obszarze:

• tęczówki oraz komory przedniej oka – pod wpływem przedostania się substancji powodujących proces rewaskularyzacji do przedniego odcinka gałki ocznej,
• siatkówki – pod postacią retinopatii proliferacyjnej.

Procesy powodujące tworzenie się nowych naczyń w obrębie tęczówki prowadzą do zaburzeń odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej. W zdrowej gałce ocznej odpływ cieczy zachodzi przez porowatą strukturę między rogówką, a tęczówką – zwaną kątem przesączenia. Natomiast w oku dotkniętym przez procesy chorobowe jaskry neowaskularnej kąt przesączania ulega zmniejszeniu, z powodu obkurczania się tkanki włóknisto-naczyniowej, prowadząc w rezultacie do jego zamknięcia. U osób dotkniętych chorobą obserwuje się wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe.

W jaskrze neowaskularnej wyróżnia się jej trzy stadia:

• rubeozę tęczówki,
• jaskrę wtórną otwartego kąta,
• jaskrę wtórną zamkniętego kąta (spowodowaną zrostami).

Przyczyny

Za jedną z najczęstszą przyczyn jaskry neowaskularnej uważany jest zakrzep żyły środkowej siatkówki. Powoduje on niedokrwienie. Aż u połowy pacjentów dotkniętych niedokrwienną postacią zakrzepu żył środkowej siatkówki obserwuje się rozwinięcie jaskry neowaskularnej. Choroba pojawia się zwykle po ok. 3 miesiącach od powstania zakrzepu. Może jednak zaatakować od 4 tygodni do 2 lat po jego wystąpieniu.

Kolejną przyczyną neowaskularnej postaci jaskry jest cukrzyca. Do grupy ryzyka zalicza się przede wszystkim osoby chorujące na cukrzycę długotrwale (powyżej 10 lat), u których zdiagnozowano pojawienie się proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej.

Do innych czynników prowadzących do rozwoju jaskry neowaskularnej należą:

• niedrożność tętnicy szyjnej,
• zator tętnicy środkowej siatkówki,
• długotrwałe odwarstwienie siatkówki,
• guzy wewnątrzgałkowe,
• przewlekłe zapalenie gałki ocznej.

Diagnostyka

W Centrum Okulistycznym OCULISTIC w diagnostyce jaskry duże znaczenie w diagnostyce ma badanie kąta przesączenia – badanie gonioskopowe. Wykonuje się je pacjentom, u których występuje podejrzenie wystąpienia jaskry neowaskularnej, mimo braku zmian na brzegu źrenicznym.

Leczenie

W terapii osób chorych na cukrzycę z jaskrą neowaskularną wykorzystuje się między innymi leczenie farmakologiczne, mające na celu obniżenie ciśnienia. Stosuje się również leki przeciwzapalne.

W leczeniu jaskry neowaskularnej, szczególnie jej wczesnej postaci – rubeozy tęczówki, często skuteczna jest fotokoagulacja siatkówki. W Centrum Okulistycznym OCULISTIC używany jest do tego celu laser koagulacyjny YAG IT. Wyróżnia się trzy podstawowe formy fotokoagulacji:

• panfotokoagulacja ? polega na laserowaniu całego obszaru siatkówki,
• fotokoagulacja ogniskowa ? polega na celowanej fotokoagulacji mikrotętniaków w plamce. Stosuje się ją w klinicznie znamiennym obrzęku plamki,
• fotokoagulacja ,,grid? ? jest to forma fotokowagulacji, gdzie laseroterapii zostaje poddany obszar położony w odległości 2dd od centrum plamki.

Wczesne podjęcie terapii powoduje zanik nowo powstałych naczyń, uniemożliwiając dalszy rozwój jaskry.

Kolejną metodą używaną w celu obniżenia ciśnienia jest krioterapia. Wykonuje się ją w przypadkach jaskry przewlekłej. W 6-8 punktach w odległości 6mm od krawędzi rogówki mrozi się ciało rzęskowe. W tym celu używa się aplikatora o średnicy 5 mm. W wyniku zabiegu obserwuje się spadek ciśnienia śródocznego, utrzymującego się przez kilka tygodni.

Cyklofotokoagulacja jest jedną z najnowszych metod leczenia, dająca szansę pacjentom, u których dotychczasowe próby obniżenia ciśnienia zawiodły. Zabieg wykonuje się za pomocą kamery oraz diody laserowej o średnicy ułamka milimetra. Część ciała rzęskowego poddawana jest koagulacji, co skutkuje mniejszą produkcją płynu, obniżając w ten sposób ciśnienie w oku. Zabieg jest bezbolesny, a wszelkie dolegliwości ustępują po ok. kilku dniach ? dwóch tygodniach od zabiegu. U 90% pacjentów następuje zmniejszenie ciśnienia średnio o 30%.
W ciężkich przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne, jak operacja przetokowa. Polega ona na wycięciu fragmentu twardówki, w celu zlikwidowania przeszkody w odpływie cieczy wodnistej do żył nadtwardówkowych. Skuteczność metod leczenia jaskry neowaskularnej uzależniona jest od wielu czynników, między innymi: wieku pacjenta, budowy oka, przebyte operacje, oraz choroby przewlekłe.

Co jeszcze warto wiedzieć o laserze YAG IT?

• Laser YAG IT jest skuteczną metodą walki z chorobami jaskry.
• Laser stosowany jest również w leczeniu cyst tęczówki.
• Zabieg może być stosowany profilaktycznie w oku z wąskim kątem przesączenia, jeśli doszło do ataku jaskry w oku towarzyszącym.